Ciekawostki o Bośni i Hercegowinie – Kraj w Kształcie Serca

Bośnia i Hercegowina to jeden z najbardziej zróżnicowanych i fascynujących krajów na Bałkanach, który wciąż pozostaje nieco w cieniu swoich sąsiadów takich jak Chorwacja czy Czarnogóra. Tymczasem ten niewielki kraj skrywa wiele interesujących faktów i miejsc, które zasługują na uwagę. W tym artykule przedstawiamy najciekawsze ciekawostki o Bośni i Hercegowinie, które sprawią, że ten bałkański kraj znajdzie się na liście twoich przyszłych podróży.

Ciekawostki o Bośni i Hercegowinie – co warto wiedzieć?

• Ikoniczny most: Stary Most w Mostarze jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych zabytków kraju. Jest to XVI-wieczny most osmański, który stał przez 427 lat, dopóki nie został zniszczony w 1993 roku podczas wojny. Most został odbudowany i otwarty w 2004 roku.
• Unikalna waluta: Walutą Bośni i Hercegowiny jest marka, której nie można kupić ani wymienić nigdzie indziej na świecie.
• Pionierski transport: Sieć tramwajowa w Sarajewie jest jedną z najstarszych w Europie, początkowo służyła jako linia testowa dla tramwajów wiedeńskich. Została otwarta w Nowy Rok 1885 roku.
• Olimpijska historia: W 1984 roku Sarajewo było gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Był to pierwszy raz, kiedy kraj socjalistyczny organizował Igrzyska Olimpijskie.
• Górski krajobraz: Większość krajobrazu Bośni i Hercegowiny jest górzysta.
• Językowa trójca: Istnieją trzy oficjalne języki: bośniacki, serbski i chorwacki. Wszystkie są bardzo podobne do siebie.
• Księżycowy zegar: Wieża Zegarowa Sarajewo (Sahat-kula) to zabytkowy czasomierz, który podobno jest jedynym zegarem na świecie odmierzającym czas księżycowy.
• Święte miejsce: Małe miasteczko Medjugorje jest niezwykle popularne wśród pielgrzymów katolickich. Miliony pielgrzymów odwiedziły to miejsce od 1981 roku. Jest to spowodowane doniesieniami o rzekomych objawieniach Matki Boskiej sześciu lokalnym dzieciom.
• Wodne korzenie: Nazwa Bośnia pochodzi od indoeuropejskiego słowa, które oznacza wodę, ponieważ kraj jest pełen wodospadów, rzek i jezior.
• Zielone płuca: Park Narodowy Sutjeska, który leży przy granicy z Czarnogórą, może pochwalić się 3500 akrami lasów deszczowych.
• Kwiatowy symbol: Złota Lilia, Lilium Bosniacum, jest narodowym symbolem Bośni. Jest to rodzima roślina, która tradycyjnie symbolizuje prezenty, używana do dekoracji tortów urodzinowych i papieru do pakowania.
• Geograficzna osobliwość: Kraj jest nazywany „Krajem w Kształcie Serca” ze względu na lekki kształt serca kraju.
• Podwójna struktura: Bośnia i Hercegowina składa się z dwóch autonomicznych jednostek – Federacji Bośni i Hercegowiny oraz Republiki Serbskiej.
• Kawowa potęga: Bośnia i Hercegowina zajmuje 10. miejsce na świecie pod względem spożycia kawy na mieszkańca, a bośniacka kawa stanowi istotną część tożsamości kulturowej kraju.
• Sercowy kształt: Bośnia i Hercegowina jest pieszczotliwie nazywana „Krajem w Kształcie Serca” ze względu na granice kraju przypominające serce.
• Lingwistyczne pochodzenie: Nazwa „Bośnia” pochodzi od indoeuropejskiego słowa „Bosana”, oznaczającego wodę, co odzwierciedla obfitość rzek i jezior w kraju.
• Młode państwo: Bośnia i Hercegowina uzyskała niepodległość od Jugosławii w 1992 roku.
• Transportowa innowacja: Sarajewo wprowadziło pierwsze tramwaje w Europie w 1885 roku, początkowo ciągnięte przez konie i muły, zanim stały się w pełni elektryczne w 1896 roku.
• Zimowa olimpiada: Sarajewo było gospodarzem Zimowych Igrzysk Olimpijskich w 1984 roku, co było pierwszym przypadkiem, gdy kraj socjalistyczny organizował Igrzyska Olimpijskie.
• Opuszczona atrakcja: Opuszczony tor bobslejowy z Zimowych Igrzysk Olimpijskich 1984 na górze Trebević jest obecnie popularnym miejscem dla eksploracji miejskiej i sztuki ulicznej.
• Astronomiczna osobliwość: Wieża Zegarowa w Sarajewie jest uważana za jedyny publiczny zegar na świecie, który odmierza czas księżycowy.
• Wodospadowy rekord: Bośnia i Hercegowina może pochwalić się większą liczbą wodospadów niż Włochy, Francja i Niemcy razem wzięte, z około 202 zarejestrowanymi kaskadami.
• Starożytny las: Perućica, jeden z ostatnich pozostałych lasów deszczowych w Europie, jest domem dla najwyższego drzewa jodły norweskiej, mającego 63 metry wysokości.
• Wojskowa tajemnica: Miasto Konjic mieści tajny bunkier nuklearny znany jako Komenda Wojny Atomowej, zbudowany w okresie rewolucyjnym Jugosławii.
• Kamienne zagadki: W Zavidovići odkryto około 50 kamiennych kul, rzadkie zjawisko spotykane tylko w kilku miejscach na świecie.
• Językowa jedność: Bośnia i Hercegowina ma trzy oficjalne języki, które są zasadniczo takie same, co podkreśla jej złożony krajobraz kulturowy.
• Miniaturowe wybrzeże: Mimo że jest w większości krajem śródlądowym, Bośnia i Hercegowina ma 20-kilometrowe wybrzeże wzdłuż Morza Adriatyckiego, drugie najkrótsze na świecie po Monako.
• Autonomiczne miasto: Brčko jest jedynym wolnym miastem w Europie, z uprawnieniami przypominającymi suwerenne państwo, w tym własnym systemem edukacji i służbami policyjnymi.
• Religijne objawienia: Medjugorje jest popularnym miejscem pielgrzymek katolickich od 1981 roku, kiedy sześcioro dzieci twierdziło, że odwiedziła ich Matka Boska.
• Symbol pojednania: Ikoniczny Stary Most w Mostarze, zniszczony podczas wojny bośniackiej, został odbudowany w 2004 roku i obecnie stoi jako symbol pojednania.
• Podziemna droga: Podczas oblężenia Sarajewa zbudowano tajny tunel o długości 800 metrów pod pasem startowym lotniska, który służył jako linia życia dla mieszkańców miasta.
• Kontrowersyjne odkrycie: W 2005 roku amatorski archeolog twierdził, że odkrył starożytne piramidy w pobliżu Visoko, wywołując debatę i przyciągając turystów pomimo sceptycyzmu ekspertów.
• Historyczne pismo: Bośniackie pismo cyrylickie, znane jako Bosančica, było używane od XI do XX wieku i różni się od innych alfabetów cyrylickich.
• Tradycyjne młyny: Malownicze drewniane młyny wodne z XIX wieku na rzece Plivie w pobliżu Jajce są świadectwem tradycyjnej bośniackiej architektury i inżynierii.
• Tajemnicze stworzenie: Ten system jaskiniowy w Hercegowinie jest domem dla olma, rzadkiego wodnego salamandra znanego jako „ludzka ryba” ze względu na swój blady, skórzasty wygląd.
• Autentyczna wioska: Najwyższa i najbardziej odizolowana wioska w Bośni, Lukomir zachowuje tradycyjne bośniackie życie na wyżynach i architekturę.
• Kultura kawowa: Bośnia i Hercegowina zajmuje 10. miejsce na świecie pod względem spożycia kawy na mieszkańca, a bośniacka kawa stanowi istotną część tożsamości kulturowej kraju. [powtórzenie punktu 14]
• Monetarny system: Waluta Bośni i Hercegowiny nazywa się Marka Zamienna (Convertible Mark).
• Wojenne rekordy: Oblężenie Sarajewa (1992-1996) było najdłuższym oblężeniem miasta w nowoczesnej historii wojskowej, trwającym 1425 dni.
• Filmowy sukces: Bośniacki reżyser Danis Tanović zdobył Oskara za Najlepszy Film Zagraniczny w 2002 roku za „Ziemię niczyją”.
• Kulturalny festiwal: Festiwal Filmowy w Sarajewie, założony w 1995 roku podczas wojny bośniackiej, stał się największym i najsłynniejszym festiwalem filmowym na Bałkanach.
• Wyjątkowe muzeum: Sarajewo jest siedzibą unikalnego muzeum poświęconego dzieciom, które dorastały w czasie wojny, prezentującego ich historie i przedmioty osobiste.

Przeczytaj też: Ciekawostki o Luksemburgu – Mały Kraj, Wielka Historia

Stolica Bośni i Hercegowiny

Sarajewo jest stolicą i największym miastem Bośni i Hercegowiny. Położone malowniczo w dolinie otoczonej górami, nad rzeką Miljacką, miasto jest sercem politycznym, kulturowym i gospodarczym kraju.

Flaga Bośni i Hercegowiny

Obecna flaga Bośni i Hercegowiny została oficjalnie przyjęta 4 lutego 1998 roku. Zastąpiła ona poprzednią flagę, używaną od uzyskania niepodległości w 1992 roku.

Flaga ma prostokątny kształt z niebieskim tłem symbolizującym pokój i integrację europejską. Po prawej stronie znajduje się żółty trójkąt, który reprezentuje kształt kraju. Wzdłuż przekątnej flagi umieszczonych jest siedem białych pięcioramiennych gwiazd i dwie niepełne gwiazdy na górnym i dolnym rogu trójkąta. Gwiazdy symbolizują równość i jedność wszystkich narodów zamieszkujących Bośnię i Hercegowinę.

Co ciekawe, flaga ta nie zawiera żadnych tradycyjnych symboli kojarzonych z trzema głównymi grupami etnicznymi kraju, co miało na celu uniknięcie kontrowersji i stworzenie neutralnego symbolu jednoczącego wszystkich obywateli.

Jaki język w Bośni i Hercegowinie?

W Bośni i Hercegowinie oficjalnie używane są trzy języki: bośniacki, chorwacki i serbski. Wszystkie należą do grupy języków południowosłowiańskich i są do siebie bardzo podobne, do tego stopnia, że mieszkańcy różnych grup etnicznych bez problemu się rozumieją.

Ciekawostki językowe:

• Trzy oficjalne języki Bośni i Hercegowiny są w zasadzie tym samym językiem z niewielkimi różnicami, co podkreśla złożony krajobraz kulturowy tego kraju.
• Bośniacki jest jedynym z tych trzech języków, który historycznie używał aż czterech alfabetów: łacińskiego, cyrylicy, bosančicy (bośniackiej odmiany cyrylicy) oraz arabskiego dostosowanego do systemu fonetycznego języka bośniackiego.
• Bosančica, bośniackie pismo cyrylickie, było używane od XI do XX wieku i różni się od innych alfabetów cyrylickich.
• Obecnie w użyciu są głównie alfabet łaciński i cyrylica.
• Język bośniacki zawiera wiele zapożyczeń z języka tureckiego i arabskiego, co jest wpływem wielowiekowej obecności Imperium Osmańskiego.
• W wymowie bośniackiego zachowała się głoska [h], która często zanika w potocznym serbskim i chorwackim.
• W oficjalnych dokumentach najczęściej używa się wszystkich trzech języków, aby zachować równowagę polityczną.

Na co uważać w Bośni?

Bośnia i Hercegowina jest generalnie bezpiecznym krajem dla turystów, jednak istnieje kilka kwestii, na które warto zwrócić uwagę podczas podróży:

• Najpoważniejszym zagrożeniem pozostają nieoznakowane pola minowe, pozostałość po wojnie z lat 90. Według szacunków, w kraju wciąż znajduje się około 200 000 min. Turyści powinni trzymać się oznaczonych szlaków i dróg, szczególnie w obszarach wiejskich i górskich.
• Podczas wspinaczki górskiej należy uważać na nagłe zmiany pogody, które mogą być niebezpieczne, szczególnie że znaczna część krajobrazu Bośni i Hercegowiny jest górzysta.
• W niektórych regionach kraju, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach, infrastruktura drogowa może być w słabym stanie.
• Warto pamiętać, że Bośnia i Hercegowina jest krajem o skomplikowanej strukturze etnicznej i religijnej, dlatego należy unikać komentarzy politycznych i religijnych, które mogłyby zostać odebrane jako obraźliwe.
• Opuszczone obiekty, takie jak tor bobslejowy z Olimpiady czy inne opuszczone budynki, mogą być niebezpieczne – warto zachować ostrożność podczas zwiedzania takich miejsc.
• Brčko, będące jedynym wolnym miastem w Europie z uprawnieniami przypominającymi suwerenne państwo, ma własny system edukacji i służby policyjne, co może oznaczać nieco inne procedury niż w pozostałej części kraju.

Bośnia i Hercegowina – co warto kupić?

Podczas wizyty w Bośni i Hercegowinie warto przywieźć do domu oryginalne pamiątki, które odzwierciedlają bogatą kulturę i tradycję tego kraju:

• Ręcznie kute wyroby z miedzi i mosiądzu – dzbanek do kawy (džezva), tace i naczynia z tradycyjnymi wzorami.
• Bośniacka kawa – specjalnie palona i mielona, podawana w tradycyjny sposób, jest jednym z narodowych symboli kraju i plasuje Bośnię i Hercegowinę na 10. miejscu na świecie pod względem spożycia kawy.
• Rakija – tradycyjny alkohol destylowany z owoców, dostępny w wielu odmianach smakowych, to jeden z najczęściej kupowanych przez turystów produktów.
• Wyroby z wełny – ręcznie robione skarpety, rękawiczki i swetry z tradycyjnymi wzorami.
• Dywany i kilimki – inspirowane motywami osmańskimi, stanowią ważny element bośniackiego rzemiosła.
• Wyroby z drewna – ręcznie rzeźbione miski, łyżki i inne przedmioty użytkowe, w tym tradycyjne drewniane młyny wodne, które są świadectwem tradycyjnej bośniackiej architektury i inżynierii.
• Złota lilia (Lilium Bosniacum) – narodowy symbol Bośni występujący jedynie na tym terenie (gatunek endemiczny), często przedstawiana na pamiątkach i upominkach.
• Miniatury Starego Mostu w Mostarze – jednego z najbardziej rozpoznawalnych symboli kraju, XVI-wiecznego mostu osmańskiego, który stał przez 427 lat, zanim został zniszczony w 1993 roku podczas wojny. Most został odbudowany i ponownie otwarty w 2004 roku.

Najlepsze miejsca na zakupy to bazar Baščaršija w Sarajewie oraz stare miasto w Mostarze, gdzie można znaleźć liczne sklepiki z pamiątkami i wyrobami rzemieślniczymi.

Podsumowanie

Bośnia i Hercegowina to kraj o fascynującej historii, bogatej kulturze i wyjątkowym krajobrazie, który zdecydowanie zasługuje na większą uwagę turystów. Pomimo trudnej przeszłości, mieszkańcy Bośni i Hercegowiny słyną z gościnności i ciepłego przyjmowania przyjezdnych.